توقف نانوخودروها با ترمزهاي نانومتري
گروهي از شيميدانان تايواني، نانوخودرويي ساخته اند که داراي نانوترمزهاي مولکولي فعال شونده با نور است. اين نانوترمز مي تواند موتور محرک يا چرخ هاي نانوخودرو را از چرخش بازدارد.
به گزارش سرويس فنآوري ايسنا، نانوترمز مذکور با طول موج خاصي از نور فعال شده، سپس با استفاده از يک طول موج ديگر آزاد مي شود. پيش از اين اشکال ديگري از ترمزهاي مولکولي ساخته شده اند، اما براي نخستين بار است که از اين نور براي فعالسازي استفاده مي شود.
جي شان يانگ، سرپرست اين گروه تحقيقاتي در دانشگاه ملي تايوان در اين زمينه گفت: «استفاده از نور باعث شده تا ماشين ما پاک و سريع بوده، از راه دور قابلکنترل باشد. علاوه بر اين، ترمز ما قدرت متوقف کنندگي بينظيري دارد، ما نشان داده ايم که اين ترمز قادر است تا سرعت چرخش را تا يک ميليارد بار کاهش دهد.»
اين گروه توان بالقوة نانوترمز خود را شرح داده اند؛ براي اين کار، آنها يک گروه 3، 5- دي نيتروفنيل حجيم را به يک پيوند دوگانة کربن-کربن متصل کردند (از طريق متصل کردن گروه مذکور به يک مولکول پنتيپتيسن چهارلبه که بهصورت آزاد چرخش مي کرد). تابش نور مي تواند اين پيوند دوگانه را فوتوايزومره كند و بين سيس و ترنس تغيير وضعيت دهد. زماني که پيوند دوگانه در حالت ترنس قرار دارد، محرک پنتيپتيسن مي تواند به آزادي چرخش كند؛ اما با تغيير حالت به ايزومر سيس، گروه فنيل حجيم مذکور مانع از چرش مؤثر ميشود.
يانگ معتقد است که از چنين نانوترمزهايي مي توان در بسياري از سيستم هاي چرخشي يا دوراني نانومقياس استفاده كرد؛ مثلاً مي توان از آنها در کنترل حرکت«نانوخودروها» يا در طراحي شتاب سنج هاي فوق العاده حساس براي آشکارسازي حرکت، بهره گرفت.
به گزارش ايسنا از ستاد ويژه توسعه فنآوري نانو، جيمز تور از دانشگاه رايس در هوستون تگزاس، در اين ارتباط گفت:«اين روش يک راهکار مناسبِ مبتني بر محلول، براي متوقف ساختن چرخش از طريق ايجاد ممانعت فضايي است.»
وي پيش از اين، در سال 2006 نانوخودرو مورد استفاده در اين تحقيق را طراحي کرده بود. اين نانوخودرو يک چارچوب کربني H شکل بوده که داراي چهار چرخ از باکي بال هاي فولرين است.
تور افزود:«اما چالش هاي اصلي در ادامه ايجاد ميشوند. ابتدا لازم است تا اين فنآوري بر روي سطح سوار شود، سپس بايد از آن در کاربردهاي مختلف بهره گرفت، بهعنوان مثال مي توان در آينده از آن در راه اندازي يک اهرم يا کليد که بر روي يک سيستم ميکروسکوپي اثرگذار است، استفاده کرد.»
اين محققان نتايج خود را تحت عنوان "يک ترمز مولکولي مشتقشده از پنتيپتيسِن و فعالشونده با نور" در مجلة Org. Lett. منتشر کردهاند.