-
الكل
نامهاي متداول:
ethyl alcohol, (Spirits, wine, beer), drink, Booze, ethanol
گروه دارويي: تضعيف كنندههاي سيستم اعصاب مركز، مسكنها
قدرت اعتيادآوري:
چون كه پاسخ هر فرد در برابر الكل بسيار متفاوت است اندازهگيري قدرت اعتيادآوري آن مشكل ميباشد. اما در بيماري الكليسم، ناتواني شخص در خودداري از مصرف الكل كاملا ًمشهود است. نوشيدن منظم و افراطي الكل به تنهايي عامل اعتياد به الكل نيست بلكه وابستگي رواني و جسمي تواماً معرف اين بيماري هستند.
نحوه مصرف:
از راه دهان به صورت شراب، آبجو، ويسكي و غيره مصرف ميشود.
استفادههاي مجاز:
از نظر طبي، الكل كه حاوي ايزوپروپيل يا الكل اتيل است،در جراحي به عنوان يك عامل ضدعفوني كننده براي انواع جراحيها و نيز در محل تزريق مصرف ميگردد. براي سخت كردن پوست و جلوگيري از زخمهاي بستر و زخمهاي پا در دوچرخهسواران و دوندگان نيز بكار ميرود.
تأثيرات كوتاه مدت:
الكل بر سيستم اعصاب مركزي تأثير ميگذارد و اضطراب و تنش را كاهش ميدهد. به مقدار كم احساس اعتماد و آرامش ميدهد، فرد را حراف و خوش مشرب ميكند اما كارآيي ذهني را تقويت نميكند، رگهاي خوني كوچك، بويژه رگهاي زيرپوست را باز ميكند و احساس برافروختگي و گرما به شخص ميدهد. مصرف بيشتر الكل، تمركز و قضاوت را مختل ميكند و واكنشهاي بدن را لحظه به لحظه كندتر ميسازد. احتمال تصادفات بويژه سوانح رانندگي بالا ميرود. با بالا رفتن ميزان الكل در خون، رفتار تهاجمي و پرخاشگرانه ظاهر ميشود.
صحبت كردن با لكنت و كندي همراه است و شخص دچار بيتباتي و تزلزل ميشود و ممكن است تشخيص ديد او بهم خورد و تعادلش را از دست بدهد. تهوع و استفراغ و بياختياري ادراري از عواقب آن است. اگر ميزان الكل خون همچنان بالا رود امكان از دست دادن هشياري وجود دارد و شخص ممكن است بيهوش شود و به خاطر استنشاق بخارات استفراغ يا توقف تنفس جان خود را از دست بدهد.
تأثيرات و خطرات بلند مدت:
بسياري از الكليهاي حرفهايي دچار بيماريهاي كبدي از جمله هپاتيت الكلي، سيروز، سرطان كبد يا كبد چرب (رسوب فراوان چربي كه در كبد منجر به سيروز ميگردد) ميشوند. بيماري كرونر قلب، فشار خون بالا و سكتههاي مغزي نيز از عواقب افراط در نوشيدن مشروبات الكلي است. از ديگر بيماريهاي شايع التهاب معده (گاستريت) و زخمهاي معده ميباشد. معتادين به الكل بيشتر در معرض فراموشي و تخريب مغز و ذهن قرار دارند. افراط در نوشيدن الكل به مدت طولاني معمولاً ناشي از وابستگي فيزيكي است. يك الكلي ممكن است حتي با افراط در نوشيدن الكل هشيار به نظر برسد اين به علت تحمل الكل يا عادت به آن است اما خيلي از الكليها عاقبت تحمل خود را نسبت به آن از دست ميدهند بطوري كه مقدار
نسبتاً كمي الكل ميتواند نشانههاي مسموميت را در آنها ظاهر كند. وابستگي به الكل علاوه بر خطراتي كه براي سلامتي انسان دارد مشكلات و گرفتاريهاي شخصي و اجتماعي نيز بهمراه ميآورد.
اشخاص الكلي دچار اضطراب و افسردگي هستند و چون اشتهاي طبيعي خود را از دست ميدهند در معرض بيماريهاي ناشي از كمبود تغذيه يا سوء تغذيه، بويژه كمبود تيامين (ويتامين ب1) قرار ميگيرند.
نوشيدن الكل در دوران حاملگي ناهنجاريهايي در جنين ايجاد ميكند و رشد جسمي و فكري اطفال را ضعيف و نامناسب ميكند. حتي مصرف مقدار كمي الكل ميتواند منجر به سقط جنين، كاهش وزن تولد و عقب ماندگي ذهني نوزاد شود.
نشانههاي سوء مصرف:
علائمي كه مصرف الكل را خارج از كنترل شخص نشان ميدهند عبارتند از: تغيير در زمان و نوع مصرف الكل (مثلاً صبح زود يا ترك آبجو و نوشيدن الكل با غلظت بالا)، تغيير در عادت نوشيدن (مثلاً تنهايي نوشيدن يا قبل از قرار ملاقات يا ورود به يك محل الكل استعمال كردن)، تغيير شخصيت، عدم توجه به ظاهر شخص، بدغذايي يا كم اشتهايي، رفتارهاي ناپيدار و گذرا، فراموشيهاي موقت و مسموميتهاي طولاني،نشانههاي جسمي عبارتند از: تهوع، استفراغ و لرزش بخصوص هنگام صبح، دل درد، گرفتگي عضلات، ضعف دست وپا، قرمزي و بزرگ شدن رگهاي صورت، بيثباتي، حافظه ضعيف و بياختياري در دفع ادرار، اگر ناگهان مصرف الكل ترك شود ميتواند ايجاد هذيان و توهم، لرزشهاي شديد و گاهي اوقات تشنجهاي كشنده كند. اين علايم بعد از يك تا چهار روز از ترك الكل شروع و سه روز ادامه دارند. نشانههاي ترك الكل را ميتوان با داروهايي مثل كلرومتيازول يا بنزوديازپينها از قبيل ديازپام كه به مدت كوتاه تحت نظر پزشك تجويز ميشود برطرف كرد.
تداخل الكل با داروهاي ديگر:
الكل با بسياري از داروها تداخل ميكند. بويژه خطر تسكيني داروهايي را كه بر سيستم اعصاب مركزي اثر تسكيني دارند افزايش ميدهد. اين داروها عبارتند از: داروهاي ضد افسردگي، خوابآورها، ضد دردهاي عمومي، ضددردهاي مخدر، آنتي سايكوتيكها (ضد جنونها)، ضد افسردگيهاي سه حلقهايي، آنتي هيستامينها و برخي از داروهاي كاهنده فشارخون مثل متيل دوپا و كلونيدين. مصرف الكل با ديگر داروهايي چون مخدرها، باربيتوراتها يا حلالها ميتواند منجر به كما شود كه ممكن است كشنده باشد.
مصرف الكل با آسپيرين و ضددردهاي مشابه، خطر خونريزي معده را بويژه در كساني كه زخم معده دارند بالا ميبرد.
كساني كه دي سولفيرام مصرف ميكنند اگر حتي مقدار بسيار كمي الكل بنوشند دچار واكنشهاي بسيار ناخوشايند ميشوند. دي سولفيرام دارويي است كه براي دوري كردن از الكل تجويز ميشود. اين واكنشها منجر به داغ شدن صورت، سردرد نبضدار، تپش قلب، تهوع و استفراغ ميگردد.
الكل ميتواند از تجزيه برخي از داروهاي خوراكي پايين آورنده قندخون و ضد انعقادهاي خوراكي جلوگيري كند و در نتيجه اثرات اين داروها را افزايش دهد.
چنانچه الكل با مهاركنندههاي مونوآمين اكسيداز (MAOIS)، بويژه اگر شراب قرمز باشد، مصرف شود ميتواند فشار خون را بطور خطرناك افزايش دهد.
-
باربيتوراتها BARBITURATES
نامهاي متداول: Barbs, downers
گروه دارويي: تضعيف كنندههاي سيستم اعصاب مركزي، مسكنها
قدرت اعتيادآوري:
مصرف منظم و طولاني مدت بياربيتوراتها ميتواند ايجاد عادت كند و وابستگي جسمي و رواني به آن ايجاد شود.
نحوه مصرف:
به صورت كپسول يا قرص و گاهي اوقات مخلوط با آب يا به صورت تزريق مصرف ميشود.
استفادههاي مجاز:
سابقه باربيتوراتها را به عنوان داروهاي خواب تجويز ميكردند. اما از دهه 1960 بنزوديازپينها كه خود نيز اعتيادآور هستند جاي آنها را گرفتند. مصرف زياد بنزوديازپينها كمتر موجب مرگ ميشود.
امروزه كاربرد باربيتوراتها در داروهاي بيهوشي (تيوپنتون) و صرع (فنوباربيتون) است.
تأثيرات موقت:
شبيه تأثيرات موقت الكل است. مقدار كمي از آن موجب آرامش و مقدار بيشتر موجب مسموميت و خواب آلودگي ميشود. حس هماهنگي بهم ميخورد و لكنت زبان ايجاد ميشود، سرگيجه و آشفتگي دهني را نيز بدنبال دارد. مصرف بسيار زياد ميتواند باعث از دست دادن هشياري، كما و مرگ ناشي از توقف مكانيسم تنفسي شود.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
بزرگترين خطر دراز مدت باربيتورات، وابستگي فيزيكي به آن است، اگر اشخاص معتاد به اين دارو ناگهان مصرف آن را قطع كنند بسته به نوع و مقدار باربيتورات و طول مصرف آن ناراحتيهاي مخصوص به خود
ايجاد ميكند كه با داروهاي مناسب ميتوان آن را برطرف نمود. اين ناراحتيها به صورت تحريكپذيري، خواب آشفته، كابوس، تهوع، استفراغ، ضعف لرز و اضطراب شديد ظاهرميشوند و قطع ناگهاني بعد از چند ماه مصرف باعث تهوع، هذيان، تب و كما ميگردد كه تا يك هفته طول ميكشند.
كساني كه به حد افراط از باربيتوراتها مصرف ميكنند در معرض خطر افزايش مقدار مصرف و نيز عفونتهاي تنفسي قرار دارند زيرا اين داروها رفلكس سرفه را متوقف ميكنند.
مصرف باربيتوراتها در دوران حاملگي موجب ناهنجاريهاي جنيني و مصرف منظم آنها در سه ماه آخر بارداري منجر به بروز نشانههاي محروميت دارو در نوزاد ميگردد.
نشانههاي سوء استعمال:
نشانههاي سوء استعمال به مدت زياد شامل مسموميتهاي ادراري با وقفه در حافظه، ناديده گرفتن ظاهر شخص و عدم توجه به مسئوليتها، تغييرات شخصيتي و مراحل افسردگي شديد است.
تداخل دارويي:
باربيتوراتها با بسياري از داروها تداخل ميكنند و خطر تسكينبخشي داروهاي مسكن براي سيستم اعصاب مركزي را تشديد ميكنند. از آنجملهاند داروهاي ضداضطراب، ضددردهاي مخدر، ضد جنونها، ضد افسردگيهاي سه حلقهايي و آنتي هيستامينها. مصرف مقدار زياد اين داروها همراه با الكل منجر به كماي كشنده ميشود.
باربيتوراتها همچنين فعاليتهاي برخي از آنزيمهاي كبدي را زياد ميكنند و تجزيه برخي از داروها را افزايش ميدهند و بدين ترتيب از اثرات آنها ميكاهند. ضدافسردگي هاي سه حلقهايي، فني توين، گريزوفولوين و كورتيكواستروئيدها به اين ترتيب تحت تأثير قرار ميگيرند.
-
بنزوديازپينها BENZODIAZEPINES
نامهاي متداول: Tranquilizers
گروه دارويي: تضعيف كنندههاي سيستم اعصاب مركزي
قدرت اعتيادآوري:
قدرت اعتيادآوري بنزوديازپينها بسيار كمتر از ديگر وقفهدهندههاي سيستم مركزي عصبي مثل باربيتوراتها است. با وجود اين، مصرف منظم و طولاني مدت اين داروها ميتواند منجر به وابستگي رواني و جسمي به تأثيرات تسكينبخشي اين گروه دارويي شود.
نحوه مصرف:
به صورت قرص، كپسول و آمپول قابل استفاده است.
استفادههاي مجاز:
بنزوديازپينها عموماً براي درمان موقت اضطراب و استرس و برطرف كردن بيخوابي تجويز ميكردند. براي بيهوشي هم به عنوان پيش دارو و هم به عنوان بيهوشي عمومي نيز مصرف دارند. از ديگر مصارف آن، درمان ترك الكل، كنترل غشهاي صرعي و التيام گرفتگيهاي عضلاني است.
تأثيرات موقت:
بنزوديازپينها ميتوانند فعاليت مغزي توأم با اضطراب را كاهش دهند. مقدار متوسط آن موجب بيقراري، كاهش هشياري و كندي واكنشهاي جسمي شود و بدين ترتيب توانايي رانندگي را مختل ميكند و منجر به افزايش بروز سوانح رانندگي ميشوند. مصرف زياد بنزوديازپينها خوابآور است. مصرف بسيار زياد موجب وقفه تنفس ميشود.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
بنزوديازپينها با مصرف طولاني مدت خاصيت تسكينبخشي خود را از دست ميدهند در نتيجه
بيمار بر مقدار مصرف خود اضافه ميكند و وابستگي فيزيكي و تحمل دارويي دارو ظاهر ميگردند. افراد مسن بهنگام مصرف اين دارو ممكن است دچار حس بيتفاوتي و پريشان حواسي شوند. قطع دارو در كساني كه مدتهاي زياد از آن مصرف كردهاند علائم محروميت مثل اضطراب، حملات ترس، تپش قلب، لرز، بيخواب، سردرد، سرگيجه، درد، تهوع و بياشتهايي ايجاد ميكند كه چند روز يا چند هفته ادامه دارند. اطفالي كه از مادران معتاد به بنزوديازپين به دنيا ميآيند در هفته اول به طور منظم نشانههاي محروميت دارو از خود نشان ميدهند.
نشانههاي سوء مصرف:
جوانان اين داروها را تزريق ميكنند. نوعي ديگر سوء مصرف در افراد ميانسال يا سالخورده است كه اين داروها را با نسخه به مدت ماهها و سالها مصرف ميكنند. اين افراد معمولاً از مشكل خود بيخبرند و ممكن است قرصهاي خواب يا اعصاب را به مقدار نرمال يا زياد مصرف كنند. اگر مصرف اين دارو در حد متوسط طول بكشد ضرر قابل توجهي به بدن نميرساند.
تداخل دارويي:
بنزوديازپينها خطر داروهايي كه بر اعصاب مركزي خاصيت تسكيني دارند را افزايش ميدهد، از آنجملهاند داروهاي ضداضطراب و خوابآور، الكل، ضددردهاي مخدر، ضدجنونها، ضد افسردگيهاي سه حلقهايي و آنتي هيستامينها.
نكات عملي:
بنزوديازپينها را بايد معمولاً براي دورههاي دو هفتهايي يا كمتر مصرف كنيد. اگر بيشتر از دو هفته مصرف شوند بهتر است از مقدار مصرف آن به تدريج بكاهيد تا خطر نشانههاي محروميت دارو كاهش يابد. اگر به مدت چند ماه يا چند سال آنها را مصرف ميكنيد بهتر است از پزشك بخواهيد برنامه كاهش تدريجي آن را براي شما تنظيم كند.
-
حلالها SOLVENTS
نامهاي متداول: angel, PCP, ozone, crystal
گروه دارويي: بيهوشي عمومي، توهمزا
قدرت اعتيادآوري:
سوء مصرف حلالها وابستگي فيزيكي كم ايجاد ميكند اما كساني كه آنها را عادتاً مصرف ميكنند ممكن است از نظر رواني به آن وابسته شوند. جواناني كه مشكلات خانوادگي و شخصيتي دارند بويژه استعداد بيشتري براي عادت به اين داروها دارند.
نحوه مصرف:
معمولاً يك كيسه پلاستيكي يا يك پارچه و دستمال آغشته به اين حلال را روي بيني يا دهان ميگذارند و آن را نفس ميكشند.
استفادههاي مجاز:
حلالها عمدتاً در محصولات صنعتي و آرايشي مصرف دارند. آنها به عنوان زمينهساز اسپري رنگ، واكس مو، سوخت و مواد معطره و در چسبها، رنگها، نفت و بنزين و مايعات پاك كننده كاربرد دارند. بيشتر فرآوردههايي كه حاوي حلالها هستند خريدشان براي افراد زير 18 سال ممنوع است.
تأثيرات موقت:
تأثيرات موقت حلالها عبارتند از: حواسپرتي، سرگيجه، پريشان حواسي، خوابآلودگي و عدم تشخيص جهت كه به دنبال مصرف زياد حلالها پديد ميآيند. ضربان قلب ممكن است دچار اختلال شود گاهي اوقات كشنده است. مصرف مقدار زياد ميتواند باعث عدم توانايي در تشخيص جهت، توهمات و فقدان هشياري ميگردد. تهوع، استفراغ و سردرد نيز ديده شدهاند.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
يكي از بزرگترين خطرات سوء مصرف حلالها مرگ و جراحت تصادفي بر اثر مسموميت است. برخي محصولات، مخصوصاً گازهاي
آئروسل، گازبوتان و مايعات پاك كننده ميتوانند بطور جدي ضربان قلب را مختل كنند
و موجب نارسايي قلبي و گاهي اوقات مرگ شوند. آئروسلها و گاز بوتان ميتوانند با سرد كردن ناگهاني مجاري هوا موجب خفگي شوند بويژه اگر بداخل دهان پاشيده شوند بسيار خطرناكند. محصولات آئروسل، مثل مواد معطره و رنگها،با پوشاندن ريههاي شخص مصرف كننده ممكن است خفگي ايجاد كنند. كساني كه حلالها را با قراردادن كيسههاي پلاستيكي روي سرشان استفاده ميكنند نيز در معرض خفگي قرار ميگيرند، همچنين خطر مرگ به علت استنشاق بخارات استفراغ و وقفه در تنفس وجود دارد.
سوء استفادههاي طولاني مدت مايعات پاك كننده محتوي حلالها ميتوانند موجب آسيب دايمي به كبد يا كليه شوند در حاليكه در معرض بنزن قرار گرفتن (كه در چسبهاي پلاستيكي، مواد جلادهنده، رنگ پاكنها، مايعات پاك كننده) ممكن است باعث اختلالات خوني و كبدي بشوند. چسبهاي محتوي هگزان ميتوانند به اعصاب آسيب برسانند و منجر به كرختي و لرز شوند.تكرار استنشاق بنزين سربدار مسموميت به دنبال دارد.
مصرف مرتب حلالها ميتواند باعث رنگپريدگي، خستگي و فراموشي شود. مصرف زياد و شديد به كارآيي تحصيلي لطمه ميزند، موجب كاهش وزن، افسردگي و آسيب سلامت عمومي ميشود.
نشانههاي سوء مصرف:
اكثر كساني كه حلالها را مصرف ميكنند سنين 10 تا 17 ساله هستند. نشانههاي آشكار سوء مصرف حلالها استشمام بوي مواد شيميايي از نفس و آثار چسب يا حلالها بر روي بدن يا لباس است. موارد ديگر عبارتند از رفتار ناپايدار، خلق و خوي نامشخص، درد و قرمزي غيرطبيعي اطراف دهان، بيني، چشم و سرفه دايم.
تداخل دارويي:
استشمام حلالها خطر تسكيني داروهايي مثل ضدافسردگيها، داروهاي خواب، مخدرها، آنتي سايكوتيكها، ضدافسردگيهاي سه حلقهايي و الكل ا كه اثر تسكيني بر سيستم اعصاب مركزي دارند، افزايش ميدهد.
-
شبه مخدرها (هروئين) OPIOIDS
نامهاي متداول: Smack, H, Junk, Horse, diamorphine Scag, Opium, morphine
گروه دارويي: تضعيف كننده سيستم اعصاب مركزي
قدرت اعتيادآوري:
ضددردهاي مخدر نه فقط شامل داروهايي است كه از خشخاش (ترياك، مرفين) گرفته شدهاند بلكه داروهاي سنتتيك را نيز كه اثرات طبي مشابه با مورفين دارند (پتيدين، متادون، دكستروپروپوكسيفن) در بر ميگيرند. مصرف مكرر اينها ايجاد تحمل و وابستگي ميكنند. در بين اين مشتقات، هروئين (ديامورفين) قويتر، خطرناكتر و بيش از بقيه مورد استفاده است.
بعد از چند هفته مصرف و سپس قطع دارو نشانههاي قطع مصرف در فرد معتاد ظاهر ميشود. ترس از اين نشانهها فرد را وادار ميكند دوباره به مصرف هروئين ادامه دهد. در معتادين شديد، عادت به مصرف اين دارو جز برنامههاي روزمره است.
نحوه مصرف:
هروئين يك پودر سفيد يادانهايي قهوهايي است كه يا دود آن را از بيني پس از حملات قلبي استفاده ميكنند. مخدرهاي ديگر را ميتوان از راه دهان مصرف كرد.
استفادههاي مجاز:
در بريتانيا و بلژيك از هروئين براي درمان دردهاي شديد و حاد مانند درد پس از حملات قلبي استفاده ميكنند. در بيشتر كشورها مصرف پزشكي ندارد. از مخدرهاي ديگر به عنوان ضد درد استفاده ميشود.
تأثيرات موقت:
مخدرهاي قوي باعث ايجاد احساس نشاط و رضايت ميشوند. درد احساس نميشود و فعاليت سيستم عصبي خاموش ميشود. تنفس و ضربان قلب كند و رفلكس سرفه متوقف ميگردد. كساني كه هروئين را براي بار اول مصرف ميكنند دچار تهوع و استفراغ ميشوند
با مصرف زياد اين دارو خطر خوابآلودگي ايجاد ميگردد كه گاهي اوقات منجر به كما و احتمالاً مرگ ناشي از قطع تنفس ميشود.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
مصرف منظم و طولاني مدت اين مخدرها باعث يبوست، كاهش ميل جنسي قطع عادت ماهانه و عادات بدغذايي ميشود. نتيجه تغذيه بد و بيتوجهي شخص به ظاهر خود بهداشت و سلامتي عمومي او را به خطر مياندازد.
مواد خياباني معمولاً با مواد ديگري چون كافئين، كينين، پودر تالك و آرد مخلوط هستند كه ميتواند به رگهاي خون آسيب برساند و ريهها را مسدود كند. همچنين خطر ايجاد عفونت در محل تزريق وجود دارد.عفونتهاي خطرناك مثل هپاتيت، سيفليس و ايدز از راه سرنگهاي مشترك و آلوده قابل انتقال ميباشند.
اگر هروئين يا مخدرها بعد از چند هفته استعمال منظم و پياپي ناگهان قطع شوند نشانههاي شبه آنفلوانزا 6 تا 24 ساعت بعد از آخرين مصرف ظاهر ميشوند كه عبارتند از: آبريزش از بيني و چشم، تعريق، احساس گرما و سرما، بيخوابي، درد لرز، اضطراب، تهوع، استفراغ، اسهال، گرفتگيهاي عضلاني و دل پيچه. اين نشانهها 48 تا 72 ساعت بعد از قطع در بدترين شكل خود ظاهر ميشوند و 7 تا 10 روز بعد كم كم برطرف ميشوند.
نشانههاي سوء مصرف:
نشانههاي سوء مصرف شامل بيتفاوتي، عدم توجه به ظاهر خود و بهداشت شخصي، بياشتهايي، لاغر شدن، عدم علاقه به سرگرميهاي سابق و فعاليتهاي اجتماعي، تغييرات شخصيتي و رفتارهاي زودگذر است. نشانههاي مسموميت شامل كوچك شدن قطر مردمك و ظاهر خوابآلود و مست ميباشند.
تداخل دارويي:
هروئين يا مخدرها بطور خطرناكي، اثر تسكيني ديگر داروها (مثل باربيتوراتها و الكل) را كه بر سيستم عصبي مركزي اثر تسكيني دارند افزايش ميدهند.
-
فنسيكليدين PHENCYCLININE
نامهاي متداول: glue, Inhalants
گروه دارويي: تضعيف كننده سيستم اعصاب مركزي
قدرت اعتيادآوري:
نميتوان ثابت كرد كه فني سيكليدين وابستگي جسمي ايجاد ميكند. برخي از استفاده كنندگان از نظر رواني به اين دارو وابسته ميشوند و نسبت به اثرات آن تحمل پيدا ميكنند.
نحوه مصرف:
به صورت دود، يا قرص و ندرتاً به صورت آمپول مصرف ميگردد.
استفادههاي مجاز:
اگر چه زماني به عنوان يك بيحس كننده مصرف مي شد اما ديگر مصرف پزشكي ندارد. تنها مصرف قانوني آن در حال حاضر در طب گياهي است. تأثيرات فن سيكليدين بر رفتار، آن را به يكي از خطرناكترين داروهاي غيرمجاز تبديل كرده است.
تأثيرات موقت:
فن سيكليدين به مقدار كم ايجاد اضطراب و افسردگي ميكند. هماهنگي نطق و حركت بهم ميخورد. تفكر و تمركز مختل ميشوند. توهم و رفتار خشونتآميز بوجود ميآورد. ديگر اثرات آن شامل افزايش خون و ضربان قلب، گشاد شدن مردمك، خشكي دهان، لرز،
كرختي و كاهش شديد حساسيت نسبت به درد است. خصوصيت كاهش شديد درد، كنترل رفتار پرخاشگرانه و خشونت بار شخص را دشوار ميكند. لرز، استفراغ، ضعف و سفتي عضلات نيز ايجاد ميشوند. مصرف مقدار بيشتر موجب كما، خوابآلودگي و كند ذهني ميشود. دوره بهبودي معمولاً طولاني است و با دورههاي متناوبي از خواب و بيداري و بعد از توقف حافظه همراه ميباشد.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
مصرف مكرر فن سيكليدين منجر به پارانويا، توهمات شنوايي، رفتار خشونتآميز، اضطراب و افسردگي شديد ميشود. مصرف كننده در حالت افسردگي ممكن است بدنبال مصرف زياد اين دارو تمايل به خودكشي پيدا كند. كساني كه اين ماده را زياد مصرف ميكنند دچار آسيب مغزي و توقف حافظه، عدم توانايي در تعيين جهت و اختلالات بينايي خواهد شد.
نشانههاي سوء مصرف:
مصرف كنندگان اين دارو ظاهراً مست به نظر ميرسند. رفتار خصمانه يا خشونت بار و نوسان رفتار با دورههايي از افسردگي در مصرف كنندگان افراطي شايعتر است.
تداخل دارويي:
اين دارو ميتواند مانع از اعمال اثرات داروهاي آنتي كولينرژيك و نيز مسددهاي گيرنده بتا و داروهاي ضدفشارخون بشود.
-
كتامين KETAMINE
نامهاي متداول: Kit-Kat, special K, Super K
گروه دارويي: بيهوشيهاي عمومي همراه با خواص ضددرد
قدرت اعتيادآوري:
كم.
نحوه مصرف:
معمولاً به صورت محلول، قرص و يا كپسول مصرف ميگردد. نحوه توليد آن به اين صورت است كه آن قدر حرارت داده ميشود تا مايع آن تبخير شده و كريستالهاي كتامي باقي بماند. گاهي اوقات پودر آن را بصورت سيگار ميكشند يا استنشاق ميكنند.
استفادههاي مجاز:
يك بيهوش كننده عمومي با خواص ضد درد ميباشد كه در پزشكي و دامپزشكي مورد مصرف است. اين دارو به فن سايكليدين ارتباط دارد.
تأثيرات موقت:
اثرات آن به روحيه و محيط بستگي دارند اما
بسيار سريعالاثرند. كتامين سيستم قلبي- عروقي را تحريك ميكند و ضربان قلب را بالا ميبرد. اثرات رواني آن شامل احساس فلج است به طوري كه بيماران خود را در حركت كردن يا صحبت كردن ناتوان ميبيند اما بطور كامل هشيارند و ميتوانند ببينند و بشنوند. كارها و كلمات را بارها تكرار ميكنند و تجارب خارج از بدن احساس مينمايند. آنها احساس مرگ و زندگي را از دست ميدهند. به علت اثرات ضد درد، احساس درد نميكنند. واكنشهاي شديد، معمولاً به علت مصرف زياد دارو عبارتند از تشنج، اختلال در مكانيسم تنفسي و نارسايي قلبي.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
اثرات طولاني كتامين با حافظه، يادگيري و مدت زمان توجه تداخل متوجه آسيبهاي دردناك در خود (مثل سوختگي با سيگار) نميشود.
تداخل دارويي:
باربيتوراتها طول اثر كتامين را افزايش ميدهند و اگر با كتامين مصرف گردند خطر وقفههاي تنفسي بوجود ميآيد. مصرف كتامين همراه باتئوفيلين يا آيمنوفيلين ميتواند احتمال تشنجها را بالا ببرد. الكليها در برابر كتامين مقاومت نشان ميدهند. اگر چه در مورد اثرات رواني درد در دوره بهبودي اغراق ميشود.
-
كوكائين COCAINE
نامهاي متداول: Crack, Coke, snow, nose, candy
گروه دارويي: محرك سيستم اعصاب مركزي و بيحسي موضعي
قدرت اعتيادآوري:
مصرف منظم كوكائين اعتيادآور است و وابستگي رواني و جسمي ايجاد ميكند، ميتواند از احساس خستگي و افسردگي شديد كه ممكن است به دنبال قطع دارو بوجود آيند جلوگيري نمايد. خطر وابستگي بويژه براي نوعي كوكائين به اسم Crack بيشتر است.
نحوه مصرف:
استنشاق دود يا تزريق آمپول.
استفادههاي مجاز:
كوكائين سابقاً به عنوان يك بيحسي موضعي بكار ميرفت. هنوز گاهي اوقات براي بيحسي موضعي از طريق دهان و گلو قبل از جراحيهاي كوچك يا ديگر اقدامات جراحي مصرف دارد. به علت عوارض جانبي و سوء استفادههايي كه از آن ميشود در حال حاضر به جاي آن از داروهاي بيحس كننده موضعي مطمئنتر استفاده ميشود.
تأثيرات موقت:
كوكائين يك محرك سيستم عصب مركزي است. مقدار متوسط آن، خستگي را برطرف ميكند و احساس سلامتي و غرور بوجود ميآورد. اشتها را كاهش ميدهد. اثرات جسمي به صورت افزايش ضربان قلب و فشارخون، گشادشدن مردمك، لرز و افزايش عرق است. مقدار زياد آن موجب برانگيختگي،اضطراب، پارانويا و توهم ميگردد. پارانويا ممكن است رفتار خشونت بار ايجاد كند مصرف بسيار زياد موجب تشنج و مرگ ناشي از حملات و نارسايي قلبي ميگردد.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
مصرف افراطي و منظم كوكائين موجب بيقراري، اضطراب، تحريكپذيري شديد، تهوع، بيخوابي و كاهش وزن ميشود. ادامه
مصرف آن پارانويا و روانپريشي را تشديد ميكند. استنشاق مكرر آن به پوشش داخل بيني آسيب ميرساند كه نهايتاً منجر به از بين رفتن جدار بيني ميگردد. جدار بيني، ساختماني است كه دو سوراخ بيني را از هم جدا ميكند. افراد مبتلا به بيماريهاي قلبي، فشارخون بالا و پركاري غده تيروئيد دچار ناراحتيهاي قلبي ميشوند.
نشانههاي سوء مصرف:
كسي كه كوكائين مصرف ميكند انرژي زياد و غيرعادي پيدا ميكند و علاقه اندكي به غذا نشان ميدهد. مصرف منظم و افراطي آن باعث اختلال در خواب و خوراك ميشود. برانگيختگي، نوسان روحيه و رفتار، پرخاشگرانه و ظنين بودن به ديگران از ديگر علايم كساني است كه در مصرف كوكائين شديداً افراط ميكند.
تداخل دارويي:
كوكائين ميتواند فشارخون را بالا ببرد و بدين ترتيب با اثرات داروهاي پايين آورنده فشارخون مخالفت كند. مصرف كوكائين با مهاركنندههاي مونوآمين اكسيداز (MAOIS) ميتواند فشارخون را به نحو خطرناك افزايش دهد و خطر عوارض جانبي را برقلب، در صورتي كه با برخي از داروهاي بيهوش كننده عمومي مصرف شود، بالا ميبرد.
××××××××××××××××××××××××× ××
CRACK:
اين شكل قوي كوكائين به صورت دودكردن كريستالهاي آن مصرف ميشود. بسيار اعتيادآور است و نسبت به ساير انواع كوكائينها اثرات شديدتر دارد. خطر ناهماهنگ شدن ضربان قلب در آن بيشتر است. امكان افزايش فشارخون، سكته مغزي و مرگ و مير بيشتر بدنبال دارد. عواقب طولاني مدت آن شامل سرفه خلط سياه، خس خس سينه، آسيب برگشتناپذير به ريه، خشن شدن صدا، ظاهر سوختگي و سياهي لبها، گلو و زبان به علت بالا كشيدن دودههاي داغ است. تخريب ذهن، تغييرات شخصيتي، انزوا و گوشهگيري، پارانويا يا رفتار خشونتآميز و ميل به خودكشي نيز ميتواند از پيامدهاي آن باشد.
-
ماري جوانا MARIJUANA
نامهاي متداول: grass, Cannabis, Weed, yeefers, dope dop, skunk, ganja, hash, skunkweed
گروه دارويي: تضعيف كننده سيستم اعصاب مركزي، توهمزا، ضد قيها
قدرت اعتيادآوري:
كساني كه ماري جوانا مصرف ميكنند از نظر جسمي و رواني به تأثيرات آن وابسته ميشوند.
نحوه مصرف:
معمولاً آن را دود ميكنند. بعضيها آن را در كيك يا بيسكويت ميخورند يا بخار آن را مثل چاي بالا ميكشند.
استفادههاي مجاز:
فرآوردههاي گياهي و شيرگياه شاهدانه (ماري جوانا) بيش از دوهزار سال مصرف طبي داشته است. ماري جوانا در اواسط قرن نوزدهم به غرب وارد شد و در بسياري از ناراحتيها مثل اضطراب، بيخوابي، روماتيسم، ميگرن، قاعدگي دردناك و مسموميت با استريكنين مورد استفاده قرار گرفت. امروزه مشتقات ماري جوانا را با ملاحظه برخي محدوديتها براي برطرف نمودن حالت تهوع و استفراغ ناشي از مصرف داروهاي ضد سرطان تجويز ميكنند.
تأثيرات موقت:
اين تأثيرات تا حدودي به آنچه كه شخص مصرف كننده انتظار دارد و نيز به مقدار و قدرت نوع فرآورده مورد استفاده بستگي دارد. در مقدار كم احساس آرامش و نشاط در فرد ايجاد ميكند، ادراك شنوايي و بينايي او را تقويت مينمايد و او را پرحرفتر ميكند. اشتها معمولاً زياد ميشود. در برخي افراد تأثير كم دارد يا اصلاً بيتأثير است.
با مصرف اين دارو حافظه موقت و توانايي رانندگي و حس تشخيص جهت مختل ميشوند. از دست دادن حس زمان، پريشان حواسي و ناراحتيهاي عاطفي ميتواند از پيامدهاي آن باشند. در موارد نادر توهم رخ ميدهد. اين تأثيرات يك تا سه ساعت بعد از دور كردن ماري جوانا و تا 12 ساعت يا بيشتر بعد از خوردن آن برقرار ميمانند. مرگ ناشي از افراط در استعمال آن هنوز گزارش نشده است.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
دود كردن ماري جوانا، مثل سيگار، برخطر برونشيت و سرطان ريه ميافزايد. كساني كه آن را دائماً مصرف ميكنند ممكن است دچار يك نوعي حالت بيتفاوتي و كسالت نسبت به كار يا مطالعات خود شده و يا به ظاهر شخصيشان بيعلاقه ميشوند. در افراد مستعد، مصرف زياد ميتواند اختلال رواني موقت بوجود آورد.
از آنجايي كه اين دارو ميتواند فشارخون را پايين آورد و ضربان قلب را افزايش دهد مبتلايان به ناراحتيهاي قلبي ممكن است در معرض خطر عوارض جانبي اين دارو قرار گيرند. مصرف دايم اين دارو مي تواند قدرت باروري مرد و زن را كاهش دهد و چنانچه در دوران حاملگي مصرف شود امكان دارد موجب زايمان زودرس شود.
نشانههاي سوء مصرف:
كساني كه ماري جوانا مصرف ميكنند بطور غيرعادي پرحرف و مست به نظر ميرسند. اشتهايشان زياد ميشود.
تداخل دارويي:
مصرف ماري جوانا با داروهايي كه بر سيستم اعصاب مركزي اثر تسكيني دارند، مثل داروهاي ضد اضطراب، داروهاي خواب، داروهاي بيهوش كننده عمومي، بيحس كننده موضعي، ضد جنونها، ضد افسردگيهاي سهحلقهايي، آنتي هيستامينها و الكل در افزايش اثر تسكينبخشي تأثير دارند.
-
مسكالين NESCALINE
نامهاي متداول: peyote, big chief, cactus buttons
گروه دارويي: توهمزا
قدرت اعتيادآوري:
مسكالين قدرت اعتيادآوري كم دارد. موجب وابستگي فيزيكي نميشود و معمولاً وابستگي رواني نيز بوجود نميآورد. بعد از چند روز مصرف مسكالين، شخص مصرف كننده نسبت به مقدار بيشتر آن مقاوم ميشود و بدين ترتيب براي استعمال منظم و روزانه آن بيميل ميشود.
نحوه مصرف:
از راه دهان به صورت كپسول يا به شكل جوانههاي كاكتوس است كه تازه يا خشك شده آن را ميخورند يا به صورت چاي مينوشند يا همراه با ماري جوانا دود ميكنند.
استفادههاي مجاز:
سرخپوستان مكزيكي بيش از 2000 سال پيش جوانههاي كاكتوس را مصرف ميكردهاند. مصرف اين ماده يك نوع رسم مذهبي بود ودارويي براي شفاي بسياري از زخمها و برونشيت گرفته تا ضعف ديد به شمار ميآمد.
تأثيرات موقت:
مسكالين ادراك بينايي و شنوايي را تغيير
ميدهد اگر چه توهمات واقعي بندرت ايجاد ميشوند. اشتها براثر اين دارو كاهش مييابد. اثرات ذهني ناخوشايند بويژه در افراد نگران يا
افسرده ممكن است بوجود آيد.
كاكتوس ميتواند اثرات ديگري نيز داشته باشد كه از چند ماده فعال موجود (بجز مسكالين) در آن بوجود ميآيد. مواد شيميايي شبه استريكنين ميتواند موجب تهوع، استفراغ و گاهي لرز و تعريق شوند.
تأثيرات طولاني مدت و خطرات آن:
اثرات طولاني مسكالين به درستي مورد تحقيق قرار نگرفتهاند. اين دارو ميتواند خطر اختلالات ذهني را بويژه در كساني كه دچار مشكلات رواني هستند افزايش دهد. مطالعات نشان دادهاند كه بعد از مصرف، مسكالين بيشتر در كبد تجمع مييابد (غلظت آن در كبد بالا ميرود) تا در مغز و بنابراين ممكن است براي كساني كه ناراحتي كبد دارند خطرناك باشد.
نشانههاي سوء مصرف:
نشانههاي سوء مصرف مسكالين يا كاكتوس ممكن است آشكار نباشند. گاهي اوقات انزوا، عدم تعيين جهت و پريشان حواسي ميتواند در فرد ظاهر شود.
تداخل دارويي:
تركيب كاكتوس و الكل خطرناك است و اختلالات ذهني را بدنبال دارد كه ميتواند منجر به عدم تشخيص جهت، رفتارهاي خشونت بار ترس و گاهي استفراغ شود.