اشاره :
هيچ بعيد نيست كه بسياري از علاقمندان رايانه بعد از خريد آن در مورد اينكه اين وسيله چه كاري مي‌تواند براي آنان انجام دهد، انديشيده باشند! با به‌وجود‌آمدن پي‌سي‌ها، ميليون‌ها نفر از مردم دنيا آن راخريدند اما شايد بسياري از آنها دليل خاصي براي اين‌كار نداشتند. در واقع ماهيت بعضي از <ابزارها> و پتانسيل آنها براي تبديل شدن به يك مد يا چيزي شبيه آن، گاهي اسباب تأخير در درك چرايي پيدايش و تأثيرات آنها در ابعاد مختلف را فراهم مي‌كند. با گذشت سال‌ها وضعيت تغيير كرده است. افزايش آگاهي عمومي، جلوه‌گر شدن قابليت‌هاي رايانه در جنبه‌هاي مختلف زندگي، تخصصي‌تر شدن ابزارهاي ديجيتال و ... همگي در جهت‌دهي كاربران در استفاده از رايانه مؤثر بوده‌اند. آرشيو كردن ديجيتالي عكس‌ها به‌تدريج در حال رواج يافتن است، از دستگاه‌هاي Set-Top-Box براي ذخيره برنامه‌هاي تلويزيوني استفاده مي‌شود و ... . اپل با تركيبي از نرم‌افزار، سخت‌افزار، خدمات اينترنتي و البته با نبوغ خاص خود، تحول بزرگي را در نحوه گوش دادن به موسيقي به‌وجود آورده است و به نظر مي‌رسد كه <جهت دهي>هاي ديگري نيز از سوي اين شركت در راه است.
همه چيز در چند ثانيه اتفاق افتاد. استيوجابز ناگهان به افراد حاضر در سالن كنفرانس رو كرد، گفت: <كساني كه iPod دارند، دستشان را بالا ببرند!> تقريباً نيمي از جمعيت حاضر دست خود را بالا بردند. اما در همين زمان همه نگاه‌ها به سمت بيل‌گيتس كه در سالن و ميان حاضران قرار داشت معطوف شد و همه دوربين‌ها به سوي او چرخيد.
جابز سپس به گيتس نگاه كرد و گفت: <بيل دست تو هم بالاست؟> گيتس با لبخندي خودش را به آن راه زد. احتمالا‌ً او بيش از هر زمان ديگري از محبوبيت و گسترش iPod خشمناك شده بود. جنگ لفظي ميان دو رقيب ديرينه، از چندي پيش شدت گرفته بود. دور جديد از آنجا آغاز شده بود كه گفته مي‌شد بسياري از كارمندان مايكروسافت هم iPod را به عنوان پخش‌كننده ديجيتال خود انتخاب كرده‌اند. بنيانگذار مايكروسافت چندان از اين قضيه خشنود نيست. حتي نويسنده‌اي در يك پايگاه وب عنوان يكي از مقالات خود را با حالتي كنايه‌آميز و از زبان يك كارمند مايكروسافت اينگونه انتخاب كرده بود: <جمعش كنيد، بيل داره مياد!> البته اين موضوع مدتي بعد از سوي گيتس تكذيب شد. اما گيتس با اظهار نظرهاي بعدي خود، مبني‌بر‌اينكه (Cellphon) خواهد شد.> به اين ماجرا دامن زد
كنفرانس D: All Things Digital كه توسط وال‌استريت ژورنال و با مجري‌گري والت موسبرگ نويسنده معروف و با نفوذ آن در زمينه فناوري برگزار مي‌شود، هر سال ميزبان مهمترين مردانIT و روِساي شركت‌هاي بزرگي چون اپل، مايكروسافت و اينتل است. پس اين كنفرانس فرصت مناسبي براي مرد شماره يك اپل بود تا به اين ادعاها و نمونه‌هاي ديگر آن پاسخ دهد. از‌اين‌رو اين حركت او كاملاً حساب شده و غيراتفاقي بود.
سرويس‌هاي اينترنتي جديد
قابليت پخش‌كننده‌هاي همراه ديجيتال روزبه‌روز بيشتر مي‌شود. به عنوان نمونه شركت Rio پخش‌كننده همراهي توليد كرده است كه مي‌توان با اتصال آن به تلويزيون، به ضبط برنامه‌هاي تلويزيوني پرداخت. استفاده از اين پخش‌كننده‌ها صرفاً در حوزه سرگرمي نيست. مثلاً يكي از دانشگاه‌هاي آمريكا به هريك از دانشجويان جديدالورود خود يك ipod اهدا مي‌كند كه برنامه درسي و تحصيلي آنها و مواردي از اين قبيل پيشاپيش به آن منتقل شده‌است. اپل همچنين سال گذشته ميلادي با عرضه iPod با قابليت ذخيره و نمايش عكس، گام ديگري در بالا بردن محبوبيت آن برداشت. اما اقدام اپل در ماه مي امسال، دورنماي توسعه محصولات اين شركت را بيشتر نمايان ساخت. اپل همزمان با عرضه iTunes و اضافه كردن امكانات پخش فايل‌هاي تصويريِ پشتيباني شده درQuick Time ، فروش محدود كليپ موسيقي را نيز از‌طريق فروشگاه موسيقي اپل آغاز كرده است. اپل پيش از اين نيز در ارتقاهاي پيشين iTunes، امكان دريافت و پخش آگهي فيلم‌هاي سينمايي را نيز به سرويس اينترنتي خود اضافه كرده بود.
iTunes 4.8 امكان پخش فايل هاي Quick Time را در Artwork، يك پنجره جداگانه و يا به صورت تمام صفحه فراهم مي كند.البته اين حالت پخش تمام صفحه، فقط در Quick Time Pro (با قيمت 29 دلار) يافت مي شود. آيا عرضه موزيك ويدئو از طريق iTMS مقدمه اي بر عرضه سرويس دريافت فيلم از سوي اپل است؟
در نگاه اول عرضه كليپ موسيقي در كنار آهنگ‌ها، در جاي خود باعث تقويت فروش سرويس موسيقي اپل خواهد شد. چرا كه در‌حال‌حاضر هيچ يك از سرويس‌هاي دريافت قانوني موسيقي چنين امكاني را ارايه نمي‌كنند و اپل براي مدتي مي‌تواند در اين حوزه يكه‌تازي كند. اين موضوع نه تنها به جذب بيشتر كاربران به سرويس اپل منجر خواهد شد، بلكه ضبط‌كنندگان بزرگ موسيقي را به توليد بيشتر ويدئو موزيك براي تبليغ آلبوم‌هاي خود ترغيب خواهد كرد. به هر حال كليپ موسيقي كاملاً مورد استقبال نوجوانان و جوانان قرار گرفته است.
در مرحله بعدي اين حركت اپل احتمال عرضه iPod با قابليت ذخيره و پخش اين كليپ موسيقي را نيز به ميان آورده است. همچنان كارشناسان مؤسسه تحقيقاتي مريل لينچ نيز اين امر را محتمل مي‌دانند. حتي گروهي از كارشناسان نيز عرضه سرويس دريافت فيلم را مرحله بعدي ارايه خدمات اينترنتيِ اپل مي‌دانند. پشتيباني از قالب
264.H و فشرده‌سازي بالاي آن، مي‌تواند فراهم‌كردن زيرساختي براي اين امر تلقي شود و بخش زيادي از مشكلات فني چنين خدماتي را كاهش دهد. در عين حال مسايل مربوط به قانون كپي‌رايت نيز در اين مورد بايد مدنظر قرار گيرند. به هر حال اگر عرضه سرويس دريافت فيلم و يا عرضه iPod با قابليت ذخيره آنها به دليل مسايل ذكر شده در اين مرحله زماني غيرعملي باشد، به نظر نمي‌رسد اضافه كردن قابليت ذخيره و پخش كليپ موسيقي با ظرفيت تقريبي 30 مگابايت به iPod، براي اپل و شركت توسعه‌دهنده چيپ‌هاي پخش‌كننده يعني Portal Player كار چندان مشكلي باشد.
مجموعه اين حركت‌ها و نشانه‌ها براين موضوع بيش از پيش صحه مي‌گذارند كه اپل به شدت به توسعه نرم‌افزاري و ارايه خدمات اينترنتي به شكلي گسترده‌تر مي‌انديشد به اين ترتيب حركت اين شركت به سوي عرضه سرويس‌هايي نظير دريافت
ويدئو، فيلم و ... ناگزير مي‌نمايد.
iTunes در حوزه موبايل
پخش موسيقي نيز به تدريج در حال تبديل‌شدن به يكي از ده‌ها قابليت تلفن‌هاي همراه است. همين موضوع اپل را بر آن داشت تا در يك اقدام حساب‌شده وارد اين عرصه شود. سال گذشته اپل اعلام كرد كه در نيمه نخست سال 2005 ميلادي، نسخه موبايل iTunes را براي موتورولا (دومين سازنده بزرگ گوشي‌هاي موبايل) عرضه خواهد كرد. با اين حال با وجود نزديك شدن به پايان اين زمان، تاكنون هيچ محصولي از سوي اپل و موتورولا عرضه نشده است. مدتي قبل عنوان شده بود كه دليل اين امر، عدم تمايل Carrierها به ارايه خدمات دريافت آهنگ مي‌باشد. پس از آن يكي از روِساي موتورولا اعلام كرد كه دليل اصلي عدم معرفي اين محصول معلول نظرات خاص استيوجابز است: <عقيده استيو اين است كه شما بايد يك محصول را يكشنبه معرفي و دوشنبه در معرض فروش قرار دهيد.> در عين حال موضوع جديد ديگري كه به گوش مي‌رسد، از تمايل Carrierها براي ورود به عرصه خدمات موسيقي و فروش آنلاين موسيقي از طريق موبايل حكايت مي‌كند. با اين‌حال جابز و روِساي موتورولا عقيده دارند كه افزايش هزينه دريافت هر آهنگ (2 تا 3 دلار به جاي 99 سنت در سرويس iTunes) با عدم تمايل كاربران به اين نوع خريد مواجه خواهد شد. در عين حال، هنوز معلوم نيست كه اپل و موتورولا صرفاً به قابليت پخش آهنگ‌هايي كه از طريق رايانه دانلود شده و به تلفن همراه انتقال مي‌يابند، بسنده كنند. اما وقوع هر يك از اين حالات در نهايت موقعيت نرم‌افزاري اپل در حوزه تلفن همراه را به‌طور نسبي تثبيت مي‌كند. مطمئناً در آينده شاهد تغييرات بيشتري در iTunes براي سازگاري بيشتر و استفاده آسانتر از موبايل خواهيم بود. موضوع ديگر اينكه چه كسي گفته است اپل هرگز به‌طور مستقل به توليد يك تلفن همراه اقدام نخواهد كرد!؟
Podcasting و تحول راديو
موضوع مهم ديگر سرويس‌هاي اينترنتي و پخش‌كننده‌هاي همراه، مربوط به جنبش رسانه‌اي نويني است كه به نظر مي‌رسد در نحوه تعامل با رسانه‌هاي صوتي، تحول شگرفي ايجاد خواهد كرد. از اوايل سال 2004 مفهوم جديدي با نام پادكستينگ 1(Podcasting) مطرح و از آن زمان تاكنون به شكل حيرت‌آوري در حال گسترش است. پادكستينگ از تركيب Broad Casting و نام پخش‌كننده اپل iPod به‌وجود آمده است. اما پادكستينگ چيست؟
پادكستينگ به فرآيند ضبط صدا و ارسال آن به يك پايگاه وب يا وبلاگ در شكل و قالب استاندارد 2 RSS (اصطلاحاRSS feed) گفته مي‌شود. به بيان ديگر، پادكستينگ روشي براي انتشار محتواي صوتي در اينترنت است كه به كاربران اجازه مي‌دهد به سادگي به ارسال و دريافت آن بپردازند. تفاوت اين روش با ساير روش‌هاي ارايه محتواي صوتي، استفاده از پروتكل 2 RSS است. استفاده از اين پروتكل به عنوان يك مشخصه براي اين محتوا يا پادكست، امكان جستجوي آنها را با استفاده از RSS News Readerهاي طراحي يا بهينه شده براي اين منظور آسان مي‌كند و به اين ترتيب كاربر به سادگي و با مشترك شدن در پايگاه وبي كه فايل صوتي داراي تگ 2 RSS را ارايه مي‌كند، مي‌تواند آنها را دانلود كند. براي اشتراك با اين پايگاه‌هاي وب نيازي به پرداخت هيچ حق اشتراكي نيست و در‌واقع دسترسي به پادكست‌ها رايگان مي‌باشد.
همان‌طور كه اشاره شد، پادكستينگ با ساير روش‌هاي پخش تفاوت دارد. پادكستينگ با اين هدف به‌وجود آمده است كه محتواي آن به راحتي قابل‌دريافت باشد تا شنونده بتواند در هر زمان كه مايل‌بود، آنها را پخش كند (مانند دستگاه Tivo براي تلويزيون). فراتر از آن، توليد محتواي پادكستينگ به صورت ديجيتال و در قالب‌هاي فشرده‌اي چون MP3، AAC و ... امكان انتقال آنها را به پخش‌كننده همراه فراهم مي‌كند تا بتوان در هر مكاني به آنها گوش داد. برخلاف نامگذاري، اين شيوه جديد محدود به iPod نيست و شامل هر نوع پخش‌كننده همراهي مي‌شود. نه‌تنها پخش‌كننده‌هاي موسيقي، بلكه هر وسيله‌اي اعم از موبايل و ... كه توانايي ذخيره‌سازي پادكست‌ها را داشته باشد، مي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد. به اين ترتيب حاصل كار، گونه جديدي از راديوي درخواستي است كه توسط هر كسي قابل‌توليد است. همان‌گونه كه وب‌لاگ‌ها امكان انتشار نظرات و عقايد ميليون‌ها كاربر را فراهم كرده‌اند پادكستينگ اين امكان را به صورت صوتي فراهم كرده است. براي توليد يك پادكست يا به عبارت ديگر يك ايستگاه راديويي شخصي برمبناي پادكستينگ خبر، گفتگو، گزارش، بيان عقايد يا هر چيز ديگري فقط به يك ميكروفن و رايانه شخصي نياز خواهد داشت. در حال حاضر نرم‌افزارهاي متعددي براي ايجاد پادكست عرضه شده است.
ابداع‌كننده پادكستينگ، آدام كاري است. وي در سال 2004 به توسعه نرم‌افزاري به نام iPodder پرداخت و به پخش برنامه‌اي از اين روش اقدام كرد. گاردين يكي از اولين رسانه‌هايي بود كه از نام پادكستينگ براي معرفي شيوه ابداعي آدام كاري استفاده كرد. مفهومي كه به سرعت گسترش پيدا كرد و امروزه در حال رسميت يافتن است. در حال حاضر تعدادي از شبكه‌هاي راديويي و تلويزيوني با استفاده از پادكستينگ برنامه پخش كرده‌اند كه از مهمترين آنها مي‌توان به BBC ،ABC و NPR اشاره كرد. پادكستينگ در ميان كاربران عادي هم به سرعت عموميت يافته است.
شايد پادكستينگ انقلاب بزرگ بعدي باشد. اما در اين ميان اپل چه نقشي دارد؟ صد البته كه اپل، توليدكننده پرفروش‌ترين پخش‌كننده ديجيتال و يكي از محبوب‌ترين نرم‌افزارهاي پخش موسيقي است نقش بيشتر؟ بله، البته! استيوجابز در كنفرانس D: All Things Digital اعلام كرد كه نسخه آتي نرم‌افزار iTunes (نسخه 9/4) كه به‌زودي عرضه خواهد شد، از پادكستينگ پشتيباني مي‌كند. به‌زودي در‌اين‌باره بيشتر خواهيم گفت ظاهراً نشانه‌هاي انقلاب بعدي در حال نمايان‌شدن است.
پي‌نوشت:
1- شايد <پادپخش> فعلاً معادل خوبي براي Podcasting باشد.
نقل از ماهنامه شبكه شماره 55
تل بعد
شگفتي سازي هاي سيب بزرگ اپل
جواب بصورت نقل قول
Apple ظرف 20روز يك ميليون فيلم ويدئوئي را به فروش رساند
