تاریخچه و تئوری ﮊئوسنکلینال

[bb]

مقدمه

یکی ازواحدهای مهم تکتونیکی در سطح زمین را کمربند کوهها تشکیل میدهند. درزمین شناسی ساختمانی،کوه، به ناحیه ای اززمین گفته می شود که دارای ساختمان مربوط به خود است. لذا متوجه می شویم تعریف کوه به معنی منطقه ای که از اطراف خود بلندتر باشد در اینجا مورد نظر نیست.کوهها

اصولا بوسیله دو نوع حرکت تکتونیکی به شرح زیر بوجود می آیند:



1. (حرکات اپیروژنیک) Epirogenic morements

2. (حرکات اروژنیک)Oroenic morements



یکی از شواهد مهم حرکات اپیروژنیک بوجودآمدن ژآنتی کلاین و ژئوسنکلاین است.

ﮊئوسنکلینال از نظر لغوی به معنای زمین ناودیسی میباشد. و به حوزه و محلی گفته میشود که دارای انباشتگی توالی ضخیم و فراوانی از رسوبات بوده و باعث تشکیل رشته کوهها با چین خوردگی این رسوبات گردیده است.



امروزه ﮊئوسنکلینال به حوضه رسوبی وسیع به حالت کمربند طویل و بزرگ با چینه های ضخیم اطلاق می گردد که در اثر فرونشست بخشی از پوسته زمین بین نواحی استوار و مقاوم تشکیل گردیده است و با حرکات فشاری پلیتها و سرزمین های با ثبات رسوباتش چین خورده و ایجاد کمربندها و ساختمانهای سلسله جبال را مینماید. میزان نشست کف حوضه در حدود دوازده متر درهرمیلیون سال است. گرچه ضخامت رسوبات ژئوسنکلین فوق العاده زیاد است ولی این امر ناشی از عمیق بودن حوضه رسوبی نیست و علائم موجود در رسوبات نشان می دهد که این رسوبات در مناطق کم عمق راسب شده اند. ضخامت زیاد رسوبات را می توان بدین نحو توجیه کرد که سرعت تشکیل رسوبات و پایین رفتن کف حوضه به یک میزان بوده است.

اصطلاح ﮊئوسنکلینال به گفته ترومپی وکوندیگ شامل رسوبات دریایی از منطقه کم عمق فلات شیب تا تراف مناطق عمیق است که فشردگی آنها و به خصوص وجود افیولیتها در آنها نشانه نوعی ﮊئوسنکلینال به نام ائوﮊئوسنکلین میباشد.

البته اصطلاح ﮊئوسنکلینال برای نخستین بار توسط جیمز هال در سال 1859 به کار برده شد و اولین تئوری و فرضیه های دگر شکلی رسوبات در این زمینه بوده است. جیمز هال برای اولین بار توالی فراوان و بسیار ضخیمی از رسوبات ماسه سنگی با دانه بندی خوب جور شده کربناتها و شیلهای رسوبگذاری شده در نواحی کم عمق دریا را تشخیص داد. وی ضخامت این رسوبات در طول رسوبگذاری را به فرو نشینی نسبت داد و تصور نمود که چین خوردگی و دگرگونی آنها نیز ناشی از نیروهای حاصل از فرونشینی خصوصا وزن و سنگینی آنها با توجه به ضخامت آنهاست که موجب پیدایش این کوهها گردیده اند. وی هنگام مطالعه کوههای آپالاش به این نتیجه رسید که این کوهها بایستی در نتیجه بالا آمدن رسوبات ضخیم حوضه ای که کف آن به طرف پایین نشست می کرده به وجود آمده باشد. در حدود چهارده سال پس از تئوری هال دانا اعتقاد داشت که انباشتگی و سوبسیدانس رسوبات علت اصلی کوهزایی نیستند بلکه مربوط به بالا آمدگی بعدی ﮊآنتیکلینال میباشد.و سوبسیدانس و کمربند ﮊئوسنکلینالی نتیجه فشارهای جانبی حاصل از حرکات کف اقیانوس به طرف قاره میباشد. و به همین دلیل ﮊئوسنکلینالها در نزدیکی حاشیه قاره ها تشکیل میگردند و گسترش می یابند. پس از آن هوگ با شناسایی شیلهای گراپتولیت دار دررشته کوههای کالدونی و شیستهای با آپتی کوس در کوههای آلپ در رخساره های نواحی نیمه عمیق دریافت که این ﮊئوسنکلینالها بایستی گودالها و یا ترافهای شیب دار دریایی باشند براساس وضعیت و موقعیت فعلی سلسله جبال آلپ ﮊئوسنکلینالها بین حاشیه های دو قاره تشکیل می گردند. به طوری که ﮊئو سنکلینال آلپ بین حاشیه اروپا به صورت فورلند و قاره آفریقا به صورت هینترلند در جنوب گسترش یافته است. با مطالعاتی که درباره تکتونیک و پالئوﮊئوگرافی آلپ غربی نواحی یونان و کارپات توسط ابوئن انجام شد بخش ابتدایی ﮊئوسنکلینال را میو ﮊئوسنکلینال در حاشیه سمت خارجی بدون آثار سنگهای آذرین و به بخش داخلی حوضه حاوی رسوبات نواحی عمیق و مواد آذرین ائو ﮊئوسنکلینال میگویند.

[bb]

قسمت های اصلی ژئوسنکلین نواحی گود آن است که معمولا در همه جا به شکل یک گودی طویل می باشد. در یک ناحیه ژئوسنکلینی ممکن است چندین گودی وجود داشته باشد که معمولا تمام آنها در جهت معینی طویل اند و به وسیله گسله هایی محدود شده اند. در بسیاری موارد ، گسله ها از این گودیها نیز عبور می کند و بعدا در زیر رسوبات مدفون شده اند.

کف گودی ژئو سنکلین ممکن است از جنس پوسته اقیانوسی و یا از جنس پوسته قاره ای می باشد که در این حالت ، قسمت اصلی آن از سنگهای ضخیم آذرین و دگرگونی چین خورده تشکیل شده و در زیر آن قشر بازالتی قرار دارد.

در حاشیه یا قسمتهای مرکزی گودیهای ژئوسنکلینها، ممکن است قطعاتی به سمت بالا حرکت کنند و ژئو آنتی کلین را بوجود آورد. در چنین مواردی،مواد رسوبی و آتشفشانی که گودیها رسوب کرده اند،چین خوردگی پیدا می کنند و بدین ترتیب گودی ژئوسنکلین به شکل ناودیس شکنجی در می آید. از جمله دیگر قسمتهای مهم ژئوسنکلین ها،حوضه های کوهزایی آنهاست. این حوضه ها، در مراحل نهایی دوره ژئوسنکلین، یعنی پس از چین خوردگی سنگهای رسوبی و آتشفشانی که گودیهای ژئوسنکلین را پر می کنند، ظاهر می شوند. در بسیاری حالات، چین خوردگی در مراحل مختلفی انجام می شود که آخرین آنها مهمتر از همه است. هر کدام از این مراحل، با فرورفتن دوباره کف ژئوسنکلین که خود مولد گودیهای جدید است، همراه می باشد. حوضه های رسوبی، بوسیله سلسله جبالهای کوچک و بزرگ، که در مرحله فرونشینی گودیها بوجود می آیند، جدا شده اند.

[bb]

به طور کلی میتوان تاریخچه هر ﮊئوسنکلینال را به دو مرحله تقسیم نمود:

Ø (مرحله اصلی) : first stage

در این مرحله گسلهایی اتفاق افتاده و موجب فرونشینی ایجاد گودی و محدود شدن ﮊئوسنکلینال می شود. این گسلها بر اثر حرکات افقی و قائمی که در فواصل مختلف ادامه دارد به وجود می آیند. عمق این گسلها گاهی به حدی است که قشر بازالتی و حتی بخش بالایی گوشته هم در داخل گودیها وارد میشود و در نتیجه ﮊئوسنکلینال با فعالیتهای ماگمایی همراه می گردد. گودیهای ﮊئوسنکلینال که به صورت نواحی باریک و عمیق است از رسوبات دریایی پوشیده شده و در داخل آنها مواد آتشفشانی مثل گدازه و توف که بر اثر وقوع گسلها بالا آمده نیز دیده می شود. چنانچه سنگهای آذرین از گوشته منشا گرفته باشند از جنس الترابازیک است.

حرکات افقی در طول گسله های منحنی ممکن است گودیهای قابل ملاحظه ای در پوسته زمین ایجاد کند در مواردی که این گسله ها عمیق باشند، نه تنها قشر بازالتی پوسته بلکه حتی قسمتهای بالایی گوشته ممکن است درداخل این گودیها رخنمون پیدا کند. ایجاد گسله در امتداد گودی ژئوسنکلینالها در مرحله اولیه تشکیل آنها کمابیش با فعالیت های ماگمایی همراه است. در حقیقت این گسلها معبرهای مناسبی جهت عبور ماگمای بازالتی تشکیل شده اند. بدیهی است جهت حرکت ماگما در امتداد این گسله ها از ناحیه با فشار بالا به سوی ناحیه با فشار کم یعنی از پایین به بالا می باشد. گودیهای ژئوسنکلین که در نتیجه فرونشینی در امتداد گسله ها تشکیل می شوند در سطح زمین به صورت نواحی باریک و عمیق - که از رسوبات دریایی پوشیده شده – دیده می شود. به علاوه در داخل آن سنگهای آتشفشانی نیز که در نتیجه فعالیت های آتشفشانی موجود در حوالی گسل هر دیده می شود. در داخل این ژئوسنکلینها تناوبی از گدازه و توف و سایر مواد آتشفشانی زیردریایی دیده می شود. علاوه بر سنگهای آتشفشانی و نفوذی بازی معمولا توده های کوچک سنگهای الترابازی نیز در طول گسله های عمیق دیده می شود که منشا آنها گوشته زمین است. رسوبات دریایی که گودی ژئوسنکلینالها را پر می کنند معمولا ماسه سنگ آهکی و رسی تشکیل شده اند. به علاوه در داخل آنها توف و برش توفی و سایر محصولات آتشفشانی مشاهده شده اند. کربناتها به صورت عدسیها و یا لایه هایی در بین سنگهای دیگر تشکیل می شوند. شاخص ترین سنگهای گودیها را افیولیتها تشکیل می دهند. افیولیتها را می توان در پرکامبرین، پالئوزرئیک و مزوزوئیک در کوههای آلپ قفقاز حاشیه زاگرس و ایران مرکزی مشاهده کرد. در داخل مجموعه افیولیتها، سنگهایی دیده می شود که دارای سن متفاوتی با دیگر سنگها هستند و به آنها الیستواستروم می گویند. در کنار گودیها در مناطق مرطوب رسوبات ذغال دار و در مناطق خشک رسوبات تبخیری انباشته می شود. بالاآمدگیهای جداگانه ای در داخل گودیها ایجاد بزرگ تاقدیس ها می کنند. این برآمدگیها زمانی ایجاد می شوند که ضخامت رسوبات به هشت تا پانزده کیلومتر رسیده باشد. در کنار این برآمدگیها رسوبات فلیشی انباشته می شوند. ( فلیش رسوبات آواری است که از صد تا چندین هزارمترضخامت دارد و دارای ویژگیهای رسوبات آشفته می باشد.) ماسه و سنگهای کم و بیش درشت و شیلهای کاغذی اصلی ترین سازند فلیش ها هستند. سنگهای آهکی نیز درآنها وجود دارد. اگر میزان آهک در آنها زیاد باشد به آنها فلیش آهکی می گویند. سطوح ناپیوستگی به دفعات در فلیش ها وجود دارد به دلیل آنکه رسوب گذاری آنها سریع می باشد. دارای جورشدگی ضعیفی هستند و فسیلها اکثرا شکسته شده اند. جریانات آشفته رسوبات زیادی بر جای می گذارند بنابراین فلیشها می توانند در مناطقی دوراز فعالیتهای کوهزایی با هم تشکیل شوند. البته ضخامت بسیار آنها نشان می دهد که منبع تولیدکننده رسوبات فلیشی سریعا در حال بالاآمدن می باشد. سازند امیران متعلق به کرتاسه پسین- پالئوسن در زاگرس دارای رخساره فلیشی می باشد.

در این مرحله تقریبا تمام گودی ﮊئوسنکلینال از رسوبات فلیش که شامل تناوبی از رس و ماسه سنگ است و در بین آنها لایه هایی از مارن و سنگ آهک نیز وجود دارد پر میشود که در پاره ای از مواقع ضخامت سنگهای آتشفشانی نیز قابل ملاحظه است.

ضخامت کل رسوبات به پنج تا شش هزار متر می رسد. در پایان این مرحله حجم زیادی از سنگهای آذرین مثل گرانیت و گرانودیوریت هم در ﮊئوسنکلینال پیدا می شود که نهایتا با چین خوردگی لایه های رسوبی و آتشفشانی خاتمه می یابد.

Ø (مرحله کوهزایی) rogenic stage :

در این مرحله بر اثر فرونشینی گودیهایی به وجود می آید و بالاآمدگی و کوهزایی که گاهی عمیق ترین قسمت ﮊئوسنکلینال را در بر میگیرد اتفاق می افتد. گودیهای واقع در حاشیه کراتونها از جمله گودیهای کوهزایی هستند که معمولا از مواد رسوبی ضخیم و آتشفشانی پر میشوند. در این مرحله علاوه بر چین خوردگی رسوبات آتشفشانهای جدید نیز فعال و توده های نفوذی عظیم از جنس گرانیت به صورت باتولیت جایگیر می شود.گودیهای موجود در حواشی کراتن ها از جمله معروف ترین گودیهای کوهزایی به شمار می آیند.زمان فرونشینی و نیز عمر گودیهای کوهزایی در مقایسه با گودیهای مرحله اصلی ژئوسنکلین به مراتب کوتاه تر است. از فرسایش کوههای تازه بوجودآمده رسوبات مولاس تشکیل می شود. رخساره مولاس شامل رسوبات آواری می باشد که معمولا در پایین درشت دانه و به سمت بالا دانه ریز می شود. ممکن است در قسمت پایین نیز کنگلومرا وجود داشته باشد. در مولاسهایی که نهپیوستگیهای زیادی وجود داشته باشد نوع B و در آنها که مقدار ناپیوستگی ها کمتر و نامشخص تر است نوع A می باشند. رسوبات مولاس اکثرا از دانه های به شدت ساییده شده کوارتزی، کانیهای رسی و به ندرت فسیلهای قاره ای تشکیل شده اند. این رخساره در واپسین لحظات تاریخ کوهزایی بوجود می آیند. ضخامت فراوان آنها نشان دهنده رسوب گذاری در یک محیط در حال فرونشست می باشد.

[bb]

امروزه ﮊئوسنکلینال به حوضه رسوبی وسیع به حالت کمربند طویل و بزرگ با چینه های ضخیم اطلاق می گردد که در اثر فرونشست بخشی از پوسته زمین بین نواحی استوار و مقاوم تشکیل گردیده است و با حرکات فشاری پلیتها و سرزمین های با ثبات رسوباتش چین خورده و ایجاد کمربندها و ساختمانهای سلسله جبال را مینماید. ﮊئوسنکلینال های قدیمی به طور مشخص چین های فشرده انواع گسلها و تراست های کوچک زاویه و ساختمانهایی نظیر باتولیت های گرانیتی همراه با سنگهای دیگر به صورت کمربندهایی است که از نظر تکتونیکی دارای ساختار تحرکی هستند. منظور از کمربند متحرک ساختاری تکتونیکی می باشدکه اساسا در قسمتهای فعال پوسته زمین گسترش دارد. به طور کلی از نظر ساختمانی ﮊئوسنکلینال کمربند متحرکی است که مجموعه ای ضخیم از چینه ها را در بر دارد.

به نظر می رسد که وجود چند عامل برای تشکیل ﮊئوسنکلینال ها ضروری است و حرکات ساختاری بزرگ اساسی ترین شرط ایجاد چنین کمربندهایی است.

مطالعات انجام شده نشان می دهد که باتولیت های گرانیتی و سنگهای ولکانیکی نیز در رابطه با ساختار کمربندهای کوهزایی مربوط به رشته های ﮊئوسنکلینالی می باشند.بنابراین پلوتونیسم و ولکانیسم نیز نقش مهمی در تشکیل چنین کمربندهایی ایفا می کند. به عنوان مثال بیشتر قوسهای ولکانیکی کمربندهای متحرک نمونه ای از آن است. امروزه تصور میشود که کمربندهای کوهستانی نتایج فشردگی جانبی عمیق در امتداد نواحی نسبتا باریک است.

[bb]

ژئوسنکلینالها را نیز می توان به کمک نظریه تکتونیک صفحه ای توجیه کرد. از زمان ارائه نظریه ژئوسنکلینالها همواره عقیده بر این بوده است که حوضه های مزبور بایستی در مجاورت قاره ها قرار داشته باشند تا مواد لازم جهت پر شدن و تشکیل رسوبات در آنها از طریق فرسایش ارتفاعات قاره مجاور تامین شود. باز هم به طوری که می دانیم همواره دو نوع ژئوسنکلین مورد نظر بوده است که در یک دسته آنها رسوبات در آبهای کم عمق و در دسته دیگر در آبهای عمیق تر ته نشست می شده است.

امروزه نمونه هایی از ژئوسنکلین ها را در نقاط مختلف از جمله در مجاورت سواحل اقیانوس اطلس در امریکای جنوبی می توان مشاهده کرد. در این نقاط دو نوع ژئوسنکلینال یاد شده را می توان به ترتیب در نزدیکی فلات قاره و شیب قاره ای مشاهده کرد.

به طوری که دیده می شود هر دو نوع ژئوسنکلین در محل برخورد پوسته های اقیانوسی و قاره ای تشکیل شده اند واز آنجا که صفحات در حال حرکت هستند لذا کف ژئوسنکلینال ها نیز دائما به سوی پایین در حرکت است و تجمع حجم قابل توجهی از رسوبات را در درون آنها ممکن می سازد.

بایستی توجه داشت که رسوب مواد در ژئوسنکلینال به طور مداوم ادامه ندارد زیرا معمولا صفحات لیتوسفر از حوالی ژئوسنکلینال عمیق شکسته می شوند و به اعماق فرو می روند که این امر سبب چین خوردگی رسوبات موجود در ژئوسنکلینال و تشکیل کوهها می شود به طوری که قبلا نیز گفته شد ممکن است مقداری از این رسوبات همراه با صفحات لیتوسفر به اعماق فرو رود و در نتیجه حرارت و ذوب شدن ماگما تشکیل دهد. از سوی دیگر همراه با فرورفتن لبه صفحه به اعماق ژئوسنکلین جدیدی درمحل ترانشه بوجود می آید که کف آن به طرف پایین نشست می کند و رسوبات جدیدی در آن ته نشست شود.

[bb]

در اواسط قرن نوزدهم جیمزهال متوجه شد که ضخامت رسوبات ته نشین شده در کوههای آپالاش در مدت زمان کوتاه چند ده میلیون سال به 12000 و در رشوز به 20000 متر رسیده است. از طرف دیگر رسوبات همزمان آن دارای ضخامت نامساوی است. مثلا ضخامت رسوبات آپالاش نسبت به حوضه می سی سی پی خیلی بیشتر است.

وی نتیجه گرفت که تجمع لایه های ضخیم رسوبات و سنگهای رسوبی به علت فرونشینی حوضه است. همان طور که در دنباله بحث خواهیم دید چین خوردگیها در جایی تشکیل شده اند که محل فرورفتگی بزرگ در زمین یعنی ﮊئوسنکلینال بوده است.

ﮊئوسنکلینال: گودال بزرگ و درازی میباشد که در پوسته زمین ایجاد شده است و در اثر فرونشینی ضخامت زیادی از رسوب در آن انباشته میشود. در سال 1873 میلادی زمین شناسی به نام جیمز دانا مناطق عظیم رسوبات را که بعدها به کوههای چین خورده تبدیل شده با اصطلاح ﮊئوسنکلینال بیان کرد.

از نظر و.ای.خایین برای تکامل و توسعه یک ﮊئوسنکلینال میتوان چهار مرحله زیر را تعیین کرد:

1. مرحله فرونشست اولیه :

افزایش دامنه فرونشینی در آغاز این مرحله به تدریج موجب گسترش کلی منطقه فرورفته میشود و بخشهای تازه تر خشکیهای مجاور به درون شکستگیها کشیده میشوند. در آخر این مرحله در فرورفتگیهای عمیقتر برجستگیهای داخلی به نام ﮊئوسنکلینال در حال شکل گرفتن هستند.

2. مرحله پیش کوهستانی :

در این مرحله ساختمان دستگاه ﮊئوسنکلینال پیچیده تر می گردد. برجستگیهای داخلی جدیدی پدید می آیند که اینتراﮊئوآنتیکلینال نامیده میشود و فرورفتگیهای باریک و باریکتر به نام اینتراﮊئوسنکلینال نیز شکل می گیرند. آخر این مرحله با آغاز مرحله جنبشهای کلی زمین ساختی همراه است.

3. مرحله کوهزایی اولیه :

همزمان با بالا آمدن کلی دستگاه ﮊئوسنکلینال برجستگیهای داخل به صورت چین خوردگیهای واحدی که شامل دسته چینهای تاقدیس و ناودیس است تشکیل میشود.

4. مرحله کوهزایی :

در نهایت با افزایش سرعت حرکات بالارونده رشته کوههای بلند با دره های عمیق بین ارتفاعات در محل دستگاه ﮊئوسنکلینال شکل می گیرد. در این حالت دستگاه ﮊئوسنکلینال خیلی پیچیده شده و با شکستگیهای متعدد مشخص شده است. در امتداد شکستگیها توده های جداگانه ای از پوسته زمین ارتفاعات غیر یکنواختی را بوجود می آورند که در اثر حرکات بالارونده تشکیل شده اند.

[bb]

ﮊئوسنکلین ممکن است دارای چندین گودی باشد اما یکی از آنهاست که به شکل گودی طویلی است. این گودیها معمولا با گسلهایی که در زیر رسوبات مدفون اند محدود شده اند.

کف ﮊئوسنکلین ممکن است از نوع پوسته اقیانوسی (جنس بازالت) یا پوسته قاره ای (جنس آذرین و دگرگونی) باشد که ممکن است چین خوردگی را متحمل شده باشد.

ﮊئوسنکلین دارای انواع زیر است:

Ø میوﮊئوسنکلین:

این نام به آن دسته از ژئوسنکلینالها اطلاق می شود که تقریبا نهشته های آن در سنگهای رسوبی تشکیل می دهد. از جمله سنگهایی که در این دسته ژئوسنکلینها دیده می شود می توان از آهک و شیل و ماسه سنگ کوارتزی و کنگلومرا نام برد.

تقریبا تمام مواد ته نشین شده در این نوع ﮊئوسنکلینالها از سنگهای رسوبی مثل آهک و شیل و ماسه سنگ و کنگلومرا تشکیل شده است. وجود پاره ای از نشانه ها مثل االیت و آثار الگها معرف رسوبگذاری در آبهای کم عمق است. در رسوبات این نوع ﮊئوسنکلینالها به ندرت سنگهای آذرین نفوذی یا آتشفشانی ممکن است دیده شود.

Ø ایوﮊئوسنکلین:

در این نوع ﮊئوسنکلین سنگهای رسوبی و آتشفشانی به طور متناوب قرار گرفته اند و ضخامت آنها به مراتب بیشتر از نوع قبل است. سنگهای رسوبی آن شامل شیل و گری واک و کنگلومرا و سنگهای آتشفشانی شامل گدازه های آندزیتی و بازالتی یا ریولیتی و توف است که به صورت سیل ودایک هستند. ایوﮊئوسنکلین با برآمدگی از اقیانوس جدا میشود.

میوﮊئوسنکلین و ایوﮊئوسنکلین را ارتوژئوسنکلاین می گویند. ارتوژئوسنکلاین ها در بین دو قاره و یا در کنار یک قاره قرار دارند و بر حسب شدت تحرک و نوع ماگماتیسم به دو گروه ذکر شده تقسیم شده اند که میوﮊئوسنکلین نواحی کم عمق با ماگماتیسم ناقص و ایوﮊئوسنکلین نواحی پرتحرک با ماگماتیسم کامل می باشد.

Ø پارالیا ﮊئوسنکلین:

ﮊئوسنکلینالهای واقع در حاشیه آرام قاره ها که مواد آتشفشانی دررسوبات آنها وجود ندارد و رسوبات آنها گسترش وسیعی دارند به این نام خوانده شده اند. در ضمن سرعت رسوبگذاری در آنها به سی و چهار متر در سال می رسد و به طور معمول در بین رسوبات آن مواد آتشفشانی وجود ندارد.

فعالیت ماگماتیسم در اژئوسنکلاین دارای چهار مرحله به شرح زیر میباشد:

1. (فاز آغازی) :Initial

دراین فازفعالیت ولکانیسم با ظهور سنگ های بازالتی و تراکیتی و فعالیت پلوتونیسم با ظهور سنگ های الترابازیک میباشد.

2. (فاز همزمان با کوهزایی)Synorogen :

در این فاز فعالیت قلیایی تا اسیدی با برتری پلوتونیسم گرانیتی است.

3. (فاز بعد از کوهزایی) :Subsequent

در این فاز فعالیت ولکانیسم با ظهور سنگ های آندزیتی و ریولیتی و فعالیت پلوتونیسم گرانیتی است.

4. (فاز نهایی) :Final

این فاز اغلب با فعالیت های ولکانیسم از نوع بازالت های آلکالن همراه است.

لازم به تذکر است که ارتوژئوسنکلاین محل تشکیل کمربندهای چین خورده و سفره ای هستند، در صورتی که در پاراژئوسنکلاین ها کوههای غیر چین خورده بوجود می آیند. از این رو کوههای سطح زمین را می توان به شرح زیر تقسیم بندی کرد:

Ø کوههای بلوکی:

به کوههایی گفته می شود که در تشکیل آنها نیروهای کششی نقش عمده ای را ایفا می کنند.

Ø کوههای شکسته چین خورده:

به کوههایی گفته می شود که در تشکیل آنها نیروهای کششی و فشاری سهیم هستند.

Ø کوههای چین خورده و سفره ای:

به کوههایی گفته می شود که در تشکیل آنها نیروهای فشاری نقش عمده ای را ایفا می کنند.

به کوههای ردیف یک و دو کوههای ژرمن تیپ و به کوههای ردیف سه آلپینوتیپ گفته می شود.

منبع:

برای مشاهده محتوا ، لطفا وارد شوید یا ثبت نام کنید